پمپ وکیوم ضد انفجار

در صنعت امروز، امنیت عملیاتی به عنوان یک ضرورت حیاتی به حساب می آید. کوچکترین جرقه یا نشت انرژی در مکان هایی که مواد شیمیایی فرار، گازهای قابل اشتعال، بخارات سمی و غبارهای انفجاری مورد استفاده قرار می گیرند می تواند منجر به ایجاد حادثه شود. در چنین شرایطی استفاده از تجهیزات ایمن و استاندارد بسیار پر اهمیت است. یکی از موثر ترین تجهیزات، پمپ وکیوم ضد انفجار است. این ابزار به علاوه ایجاد خلاء در فرآیندهای صنعتی، وظیفه جلوگیری از بروز حوادث ناگوار را به عهده دارد.

پمپ های وکیوم ضد انفجار با بهره گیری از تکنولوژی های خاص و رعایت استاندارد های بین المللی به گونه ای طراحی و ساخته می شوند که در سخت ترین شرایط کاری نیز هیچ خطری از نظر جرقه، دمای بیش از حد یا نشت روغن ایجاد نکنند. همین ویژگی موجب می شود این پمپ در صنایعی چون نفت، گاز، پتروشیمی، داروسازی، صنایع غذایی و حتی حوزه های تحقیقاتی جایگاه ویژه ای پیدا کند.

پمپ وکیوم ضد انفجار تنها یک تجهیز ساده نیست. بلکه نقش محافظ و تضمین کننده سلامت انسان، تجهیزات و سرمایه های عظیم صنعتی را ایفا می کند. در این مقاله با بررسی دقیق ویژگی، کاربردها و استانداردهای مربوط به پمپ وکیوم ضد انفجار به تفکر تازه ای درباره ضرورت استفاده از آن در صنایع مختلف دست می یابیم.

پمپ وکیوم ضد انفجار چیست؟

پمپ وکیوم ضد انفجار (Explosion-proof vacuum pump) نوعی پمپ خلاء می باشد که منحصرا برای استفاده در محیط های پرخطر و مستعد انفجار تولید شده است. این پمپ با ایجاد فشار منفی یا خلاء، امکان انتقال، مکش یا جابه جایی گازها، بخارات و ذرات را فراهم می کند. اما چیزی که باعث ایجاد تفاوت با پمپ های معمولی می شود طراحی ایمن و مقاوم در برابر شرایط انفجاری است.

در صنایع حساس وجود ترکیبات قابل اشتعال مثل بخارات هیدروکربنی، حلال ها، گازهای صنعتی و گرد و غبار های شیمیایی  یک خطر دائمی به شمار می آید. در چنین محیطی یک جرقه الکتریکی کوچک، دمای بیش از حد قطعات یا نشت روغن می تواند سبب شکل گیری انفجاری پر خطر شود. پمپ وکیوم ضد انفجار با حذف یا کنترل عوامل خطر تضمین می کند که در شرایط بحرانی نیز هیچ منبع جرقه یا دمای غیر مجاز ایجاد نشود.</p>

در این پمپ، موتور و اجزای الکتریکی دارای محفظه های ضد جرقه و ایمن هستند. که بر اساس استاندارد های ATEX یا IECEx ساخته می شوند.  گواهینامه  ATEXیک استاندارد اروپایی برای تجهیزات صنعتی است که در محیط های مستعد انفجار استفاده می شود. این گواهینامه تضمین کننده عملکرد ایمن و بدون ایجاد هیچ جرقه، حرارت یا واکنش الکتریکی خطرناک است. IECEx یک سیستم جهانی است که توسط کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک معرفی شده است. این سیستم شباهت زیادی به ATEX دارد. تفاوت اصلی این است که ATEX مختص اتحادیه اروپا است اما IECEx در سطح جهانی اعتبار دارد.

قطعات داخلی این پمپ به گونه ای است که حرارت و اصطکاک بیش از حد تولید نمی کند. زیرا بدنه، سیل و آب بندها از مواد مقاوم در برابر مواد شیمیایی خورنده یا محیط های خطرناک ساخته می شوند. به علاوه سیستم های حفاظتی شامل سنسور های حرارتی، مانیتورینگ فشار و مکانیزم های ایمنی برای قطع عملکرد در شرایط غیرعادی هستند.

اجزاء اصلی

تمام اجزاء پمپ وکیوم ضد انفجار با هدف کاهش ریسک جرقه، کنترل دما و جلوگیری از انتشار انرژی خطرناک تولید می شوند. همین طراحی ویژه تفاوت های کلیدی با پمپ معمولی را رقم می زند.

• موتور ضد انفجار: موتور مهم ترین جزء هر پمپ به حساب می آید. در مدل های ضدانفجار موتور در محفظه ای مقاوم و علیق قرار دارد که حتی اگر درون آن جرقه یا قوس الکتریکی ایجاد شود امکان انتقال آن به محیط بیرون وجود نداشته باشد. این موتورها مطابق استاندارد ATEX تولید می شوند.
• بدنه و محفظه پمپ: بدنه پمپ های ضد انفجار بر خلاف پمپ های معمولی که از چدن یا فولاد کربنی ساخته شده اند از آلیاژ های مقاوم در برابر خوردگی و دما (مانند استیل ضد زنگ و آلومینوم ویژه) تولید می شوند. طراحی محفظه به گونه ای است که فشار داخلی و حرارت، کنترلمی شوند. کلیه قطعات الکتریکی در محفظه های ضد جرقه قرار می گیرند. همچنین مسیر عبور کابل، سوئیچ و ترمینال ها طوری ساخته شده که هیچ جرقه یا تخلیه الکتریکی به بیرون منتقل نمی شود.
• روتور و اجزای چرخشی: روتور، پره ها و اجزای متحرک با تلرانس دقیق و روانکاری مناسب ساخته می شوند. با این کار اصطکاک به حداقل می رسد. این کار مانع افزایش دمای ناخواسته و ایجاد جرقه ناشی از تماس فلز با فلز می شود.
• سیل ها و آب بند: یکی از بخش های پر اهمیت است که وظیفه جلوگیری از نشت روغن یا ورود بخارات و گازهای خطرناک به بیرون را بر عهده دارد. در مدل های ضد انفجار از سیل مکانیکی ویژه با متریال مقاوم در برابر مواد شیمیایی استفاده می شود.
• سیستم خنک کاری: برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد موتور و محفظه مپمپ سیستم های هواخنک یا آب خنک تعبیه می شوند. در برخی مدل ها سنسورهای حرارتی نیز روی سیستم خنک کاری نصب می شوند تا به محض افزایش دما هشدار دهند یا پمپ خاموش شود.
• فیلتر و تله ها: فیلتر و تله ها از ورود گرد و غبار، ذرات جامد یا مایعات خورنده به داخل پمپ جلوگیری می کند. استفاده از فیلترهای ضد جرقه و مقاوم در برابر شعله یکی از ویژگی های طراحی ضد انفجار است.
• سیستم کنترل و حفاظتی: شامل سنسورهای فشار، دما، لرزش و حتی جریان الکتریکی است. این سیستم ها به صورت هوشمند شرایط کاری پمپ را پایش می کنند. و در صورت بروز هرگونه وضعیت غیرعادی، عملکرد پمپ متوقف می شود تا از خطرات احتمالی جلوگیری گردد.

کاربردهای پمپ وکیوم ضد انفجار در صنایع

• صنعت نفت و گاز: مکش و تخلیه بخارات هیدروکربنی و گازهای قابل اشتعال، انتقال مواد شیمیایی فرار بدون ایجاد جرقه، استفاده از فرآیندهای تقطیر و پالایش که وجود هرگونه شعله یا جرقه خطر انفجار دارد
• صنایع پتروشیمی و شیمیایی: تخلیه مخازن حاوی مواد شیمیایی فرار یا خورنده، ایجاد خلاء در واکنش های شیمیایی حساس به اکسیژن یا حرارت، جلوگیری از نشت بخارات قابل اشتعال به محیط کار
• صنایع پزشکی و داروسازی: فرآیندهای خشک سازی و تنبخیر در تولید داروهای حساس به حرارت. جلوگیری از آلودگی محیطی. محافظت از پرسنل و محصول در برابر مواد فعال دارویی و بخارات خطرناک
• صنایع غذایی و بهداشتی: ایجاد خلاء درپوشش دهی مواد غذایی و دارویی برای افزایش ماندگاری. مکش بخارات حلال یا مواد شیمیایی در فرآیندهای تولید افزودنی ها و طعم دهنده ها. حفاظت از کارکنان و محصول در محیط های حساس به آلودگی و انفجار
• صنایع رنگ، رزین و پوشش: مکش بخارات قابل اشتعال حلال ها و رنگ. کار در اتاق های اسپری و محیط هایی با احتمال انفجار بالا. حفظ ایمنی تجهیزات و کارکنان در حین فرآیندهای تولید
• صنعت باتری سازی و الکترونیک : استخراج گازهای هیدروژن و سایر بخارات اشتعال پذیر در فرآیند تولید باتری، ایجاد خلاء در تجهیزات حساس الکترونیکی بدون ریسک انفجار

مزایا

• ایمنی بالا: پمپ وکیوم ضد انفجار با ایمنی بالا از وقوع انفجار ناشی از جرقه، حرارت یا اصطکاک داخلی جلوگیری می کند. مزایای دیگر این پمپ محافظت از نیروی انسانی، تجهیزات و محیط زیست در صنایع پر خطر است. همچنین ایمنی بالا سبب کاهش ریسک حوادث و توقف های غیر مترقبه تولید می شود.
• پایداری و دوام طولانی تر تجهیزات: طراحی محکم و استفاده از مواد مقاوم در برابر خوردگی و حرارت باعث افزایش طول عمر مفید پمپ می شود. پمپ های ضد انفجار نیاز به تعمیرات مکرر نداشته و هزینه های نگهداری پایین تری دارند.
• کارکرد مطئن در شرایط بحرانی: این پمپ ها دارای توانایی عملکرد در محیط های حاوی بخارات، گازها یا گرد و غبار قابل اشتعال در شرایط بحرانی هستند. به علاوه عملکرد پایدار خود را حتی در دما و فشارهای بالا نیز حفظ می کنند.
• افزایش بهره وری و کیفیت تولید: پمپ های ضد انفجار با ایجاد خلاء دقیق و کنترل شده برای فرآیندهای صنعتی حساس، امکان اجرای فرآیندهای خشک سازی، تقطیر و استخراج بخارات باکیفیت و ایمنی بالاتر را ممکن می سازند.

• تطبیق با استانداردهای بین المللی: داشتن گواهی های روز دنیا تضمین می کند که پمپ مطابق استاندارد های جهانی ساخته شده و برای صادرات یا کار در صنایع حساس آماده است.

• صرفه جویی اقتصادی بلند مدت: صرفه جویی اقتصادی بلند مدت باعث کاهش خسارت های مالی ناشی از حوادث انفجاری و توقف های تولید می شود. به علاوه هزینه های بیمه کاهش می یابد و نیاز کمتری به جایگزینی تجهیزات خواهد بود.

نکات مهم در انتخاب و خرید پمپ وکیوم ضد انفجار مناسب

انتخاب یک پمپ وکیوم ضد انفجار مناسب، فراتر از توجه به برند یا قیمت است. در اینجا باید تمام جنبه های فنی، ایمنی و محیطی مورد بررسی قرار گیرد تا پمپ بهترین کارآیی را در شرایط عملیاتی پرخطر داشته باشد.

تعیین نوع محیط و مواد قابل اشتعال: برای انخاب درست مهم است که نوع محیط کاری و مواد مورد استفاده قابل اشتعال را به درستی شناسایی کنید. شناخت دقیق محیط کاری و نوع مواد گازیف بخار یا گرد و غبار قابل اشتعال ضروری است. نوع گاز یا بخارات قابل اشتعال تعیین کننده نوع موتور، محفظه ضد انفجار و کلاس دمایی T است.

ظرفیت و توان پمپ: تعیین دبی و فشار مورد نیاز برای فرآیندهای صنعتی اهمیت بسیار زیادی دارد. بنابراین با توجهو فشار عملیاتی واقعی می توانید بهترین پمپ را برای صنایع خود انتخاب کنید.نوع پمپ و ویزگی های فنی: بررسی ویژگی هایی مانند راندامان، میزان صدا، لرزش و امکان نصب فیلتر یا سیستم خنک کاری به انتخاب درست پمپ وکیوم کمک می کند.به محدوده عملکرد پمپ در دما

جنس و مقاومت متریال: بدنه، آب بندها و قطعات داخلی باید در برابر خوردگی، حرارت و مواد شیمیایی مقاوم باشند. انتخاب متریال مناسب باعث طول عمر بیشتر و کاهش نیاز به نگهداری می شود.

سهولت نگهداری و سرویس: قابلیت دسترسی به قطعات داخلی و تعویض آسان سیل ها و فیلتر ها یکی از گزینه های انتخاب درست است.

با توجه به نکات ذکر شده در خصوص انتخاب پمپ وکیوم ضد انفجاری مناسب، پیشنهاد تجهیزوک پمپ های وکیوم GPM می باشد. پمپ وکیوم GPM نوعی پمپ وکیوم صنعتی است که توسط شرکت GEV ایتالیا، مطابق استاندارد های بین المللی ATEX  به صورت سفارشی طراحی و تولید می شود. این استاندارد رعایت بهداشت، کنترل و ایمنی محصولات نهایی را تضمین می کند. به علاوه پمپ های GPM از استیل ضدزنگ 316L ساخته می شوند.

جمع بندی

پمپ وکیوم ضد انفجار به دلیل طراحی ویژه شامل موتور ضد جرقه، محفظه مقاوم، سیستم های خنک کاری و کنترل هوشمند یکی از حیاتی ترین تجهیزات صنعتی است. وجود استانداردها و گواهینامه های معتبر جهانی آنها را قادر می سازد تا در محیط های پر خطر مانند پالایشگاه ها، صنایع پتروشیمی، داروسازی، غذایی، رنگ سازی و … به طور ایمن و پایدار عمل کنند. این استاندارد ها سطح حفاظت تجهیزات را مشخص می کنند و انتخاب صحیح پمپ را برای محیط های مختلف صنعتی تسهیل می کنند. رعایت نکات مهم در انتخاب، خرید و نگهداری صحیح، از جمله بازدید های دوره ای، تعویض قطعات مصرفی و پایش عملکرد، نقش مهمی در حفظ ایمنی و طول عمر پمپ دارد.

در نهایت پمپ وکیوم ضد انفجار GPM گیو چیزی فراتر از یک تجهیز مکانیکی ساده است. این پمپ یک سرمایه گذاری راهبردی و ضروری برای هر صنعتی که با مواد قابل اشتعال یا محیط های انفجاری سرو کار دارد به شمار می آید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره انواع پمپ وکیوم می توانید با مشاوران متخصص ما در تجهیزک تماس حاصل فرمایید.