پمپ وکیوم خشک در داروسازی

در دنیای امروز با پیشرفت فناوری های دارویی، نیاز به ابزارهایی با دقت بالا، عملکرد تمیز و بدون آلودگی بیش از پیش احساس می شود. یکی از تجهیزات مهم و کاربردی در حوزه دارو و پزشکی، پمپ های وکیوم خشک هستند. پمپ وکیوم های خشک برخلاف پمپ های روغنی در فرآیندهای حساس، بدون استفاده از روغن و سایر سیالات خلاء ایجاد می کنند. استفاده از این پمپ ها در زمینه هایی مانند استریل سازی تجهیزات پزشکی، تخلیه هوا، انتقال مواد حساس و انجام واکنش های شیمیایی در خلاء نه تنها به بهبود کیفیت محصولات نهایی کمک می کند، بلکه ایمنی و کارآیی فرآیندها را نیز به طور چشمگیری افزایش می دهد. در این مقاله به بررسی کاربردها، مزایا و اهمیت پمپ وکیوم خشک در پزشکی و داروسازی می پردازیم.

پمپ وکیوم خشک

پمپ وکیوم خشک دستگاهی است که برای ایجاد خلاء بدون استفاده از روغن یا هرنوع سیال در بخش داخلی خود طراحی شده است. در پمپ های خشک قطعات داخلی بدون تماس مستقیم و نیاز به سیالات کار می کنند. همین ویژگی باعث می شود این پمپ ها برای محیط های حساس مانند داروسازی و پزشکی ایده آل باشند. زیرا خطر آلودگی ناشی از بخار یا نشتی روغن وجود ندارد. پمپ های وکیوم خشک انواع مختلفی دارند این پمپ ها شامل پمپ وکیوم اسکرو، روتس بوستر و پمپ کلاو می باشد.

پمپ وکیوم خشک از یک روتور به عنوان قطعه اصلی، استاتور، موتور الکتریکی، یاتاقان ها، سیستم خنک کننده و برد الکتریکی تشکیل شده است. فرآیند (ساکشن) مکش گاز یا هوا، با چرخش روتور آغاز می شود. هوا یا گاز از محیط یا دستگاه متصل، از طریق دریچه ورودی وارد پمپ شده و چرخش روتور باعث ایجاد اختلاف فشار در ورودی پمپ می شود. گاز وارد شده بین روتور و استاتور گیر می افتد.

با ادامه چرخش روتور ها فضای بین آنها کاهش پیدا می کند و گاز به صورت تدریجی فشرده می شود. پس از فشرده شدن، گاز به سمت خروجی پمپ هدایت می شود. با رسیدن به فشار کافی، گاز از طریق دریچه خروجی به بیرون تخلیه می شود. این چرخه به صورت مداوم و سریع تکرار می شود. در نتیجه در محفظه ای که پمپ به آن متصل است فشار کاهش می یابد و خلاء ایجاد می شود.

کاربردهای پمپ وکیوم خشک در داروسازی

• تخلیه هوای آلوده و ذرات معلق: محیط کلین روم ( Clean Room ) محیطی کنترل شده از نظر آلودگی ذرات معلق در هوا، دما، رطوبت و فشار است. پمپ های وکیوم خشک، هوا را از نقاط مشخصی در کلین روم خارج می کنند تا ذرات معلق، گرد و غبار یا بخارهای آلوده از محیط حذف شوند. همچنین از انتشار آلودگی بین بخش های مختلف اتاق جلوگیری می شود. 
• تامین خلاء در اتوکلاو و تجهیزات استریل کننده:  پمپ وکیوم خشک با ایجاد خلاء عمیق در دستگاه های اتوکلاو برای استریل کردن ابزار جراحی و پزشکی، به نفوذ بخار در عمق وسایل کمک می کند. به این صورت همه باکتری ها و ویروس ها از بین می روند.
• تولید دارو در محیط خلاء:  برخی داروها مانند آنتی بیوتیک یا واکسن ها برای تولید، به واکنش های شیمیایی در شرایط خلاء نیاز دارند. پمپ وکیوم خشک بدون آلودگی و بخار روغن، شرایط مناسب برای فرآیندها را فراهم می کند.
• تبخیر، تقطیر و فیلتراسیون خلاء:  پمپ های خشک در سیستم های تقطیر دارویی و تبخیر حلال ها کاربرد دارند، زیرا باعث آلودگی محصول نمی شوند. برای خالص سازی مواد دارویی و جداسازی مواد جامد از مایع در خلاء، پمپ خشک خلاء یکنواخت و بدون آلودگی فراهم می کند.
• انتقال پودرهای دارویی:  برای انتقال مواد خشک مانند پودر قرص یا مواد اولیه از پمپ خلاء خشک استفاده می شود تا مواد به صورت ایمن و بدون آلودگی منتقل شوند.
• استفاده در دستگاه های بیمارستانی:  برخی دستگاه های ساکشن جراحی، مکش یا بیوپسی( نمونه برداری)، که به مکش ایمن و بهداشتی بدون خطر انتشار روغن یا آلودگی نیاز دارند، برای تمیز ماندن محیط از پمپ وکیوم خشک استفاده می کنند.

مزایا پمپ وکیوم خشک

پمپ های وکیوم خشک در مقایسه با پمپ های روغنی یا رینگ آبی، دارای مزایای مهم و کاربردی هستند که آنها را برای صنایع حساس مثل پزشکی، داروسازی، صنایع غذایی و الکترونیک به گزینه ای بسیار مناسب تبدیل می کند.

• بدون آلودگی : به دلیل اینکه این پمپ ها بدون روغن یا سیال روانکار کار می کنند هیچ بخار یا ذره ای وارد جریان گاز خروجی نمی شود. این موضوع برای محیط های تمیز و استریل بسیار حیاتی است. در داروسازی، پزشکی و الکترونیک که آلودگی حتی در حد میکروسکوپی می تواند خطرناک باشد، پمپ خشک عملکردی ایمن و مطمئن دارد.
• هزینه نگهداری کمتر:  پمپ های وکیوم خشک به روغن کاری، تعویض روغن، فیلتر روغن و جداسازی روغن نیاز ندارند. در نتیجه هزینه نگهداری و تعمیرات آن ها کمتر از پمپ های روغنی است.
• دوام و پایداری بالا:  در پمپ های خشک به خصوص در پمپ های اسکرو یا کلاو، به دلیل نبودن تماس مستقیم بین قطعات، سایش کمتر اتفاق افتاده و عمر مفید پمپ افزایش می یابد.
• کارکرد یکنواخت و مداوم:  پمپ های خشک می توانند در فشارهای پایین، به صورت مداوم و بدون نوسان کار کنند. به همین دلیل برای فرآیندهای پیوسته بسیار مناسب هستند.
• سازگار با محیط زیست:  به دلیل عدم تولید و تخلیه بخار روغن، پمپ های خشک آلودگی محیطی ندارند و نیازی به سیستم های بازیافت روغن یا تصفیه هوا نیست.
• سازگار با گازهای حساس و خطرناک:  استفاده از پمپ وکیوم خشک در فرآیندهایی که با گازهای خورنده، قابل اشتعال یا خطرناک سروکار داریم احتمال واکنش با روغن را حذف می کند و ایمنی را افزایش می دهد.

مناسب برای فشارهای بالا و پایین:  برخی از پمپ های خشک قابلیت ایجاد خلاء های بسیار پایین را دارند. و حتی در فشارهای بالاتر از پمپ های معمول کار می کنند.

چالش ها و نکات فنی پمپ وکیوم خشک در داروسازی

با وجود مزایای متعدد پمپ های وکیوم خشک این پمپ ها نیز مانند هر تجهیز صنعتی دیگر دارای محدودیت ها و نکات فنی خاص خود هستند. لازم است این نکات در زمان انتخاب، نصب و بهره برداری مورد توجه قرار بگیرند.

• قیمت اولیه بالا:  معمولا پمپ های خشک نسبت به پمپ های روغنی یا آبی، قیمت خرید بالاتری دارند. تکنولوزی ساخت دقیق تر و طراحی بدوت روانکاری، باعث افزایش هزینه اولیه می شود.   
• حساسیت به ذرات یا بخارارت خورنده:   در پمپ خشک هیچ سیالی برای جمع آوری یا شست و شوی ذرات وجود ندارد. بنابراین ورود گردو غبار، ذرات جامد یا پودر های خورنده می تواند باعث آسیب جدی به روتورها و بدنه داخلی شود. در این صورت استفاده از فیلتر مناسب الزامی است. برای جلوگیری از ورود ذرات به پمپ وکیوم می توان از فیلتر مکش استفاده کرد. همچنین ممکن است برخی گازها و بخارات در پمپ وکیوم خشک رسوب یا خوردگی ایجاد کنند. انتخاب متریال مناسب برای بدنه داخلی و سیستم گازبند اهمیت بالایی دارد.
• نیاز به خنک کاری مناسب:  در برخی مدل ها مانند پمپ اسکرو یا روتس، دمای کارکرد بالا می رود. به همین دلیل پمپ به سیستم خنک کاری با هوا یا آب نیاز دارد. این سیستم از داغ شدن بیش از حد پمپ جلوگیری می کند. همچنین رعایت فاصله مناسب از دیوار و تجهیزات برای تهویه بهتر اهمیت دارد.
• نیاز به نصب دقیق و تخصصی:  نصب نادرست یا نامیزان بودن پمپ می تواند باعث لرزش، کاهش راندمان و فرسایش قطعات شود. نصب پمپ توسط تکنسین های مجرب از بسیاری از این مشکلات جلوگیری خواهد کرد. به علاوه بررسی دوره ای و تمیزکاری داخلی پمپ به افزایش طول عمر و بهبود کارآیی آن کمک می کند.چالش ها و نکات فنی پمپ وکیوم خشک در پزشکی و داروسازیبا وجود مزایای متعدد پمپ های وکیوم خشک این پمپ ها نیز مانند هر تجهیز صنعتی دیگر دارای محدودیت ها و نکات فنی خاص خود هستند. لازم است این نکات در زمان انتخاب، نصب و بهره برداری مورد توجه قرار بگیرند.
• قیمت اولیه بالا:  معمولا پمپ های خشک نسبت به پمپ های روغنی یا آبی، قیمت خرید بالاتری دارند. تکنولوزی ساخت دقیق تر و طراحی بدون روانکاری، باعث افزایش هزینه اولیه می شود.   
• حساسیت به ذرات یا بخارارت خورنده:   در پمپ خشک هیچ سیالی برای جمع آوری یا شست و شوی ذرات وجود ندارد. بنابراین ورود گردو غبار، ذرات جامد یا پودر های خورنده می تواند باعث آسیب جدی به روتورها و بدنه داخلی شود. در این صورت استفاده از فیلتر مناسب الزامی است. برای جلوگیری از ورود ذرات به پمپ وکیوم می توان از فیلتر مکش استفاده کرد. همچنین ممکن است برخی گازها و بخارات در پمپ وکیوم خشک رسوب یا خوردگی ایجاد کنند. انتخاب متریال مناسب برای بدنه داخلی و سیستم گازبند اهمیت بالایی دارد.
• نیاز به خنک کاری مناسب:  در برخی مدل ها مانند پمپ اسکرو یا روتس، دمای کارکرد بالا می رود. به همین دلیل پمپ به سیستم خنک کاری با هوا یا آب نیاز دارد. این سیستم از داغ شدن بیش از حد پمپ جلوگیری می کند. همچنین رعایت فاصله مناسب از دیوار و تجهیزات برای تهویه بهتر اهمیت دارد.
• نیاز به نصب دقیق و تخصصی:  نصب نادرست یا نامیزان بودن پمپ می تواند باعث لرزش، کاهش راندمان و فرسایش قطعات شود. نصب پمپ توسط تکنسین های مجرب از بسیاری از این مشکلات جلوگیری خواهد کرد. به علاوه بررسی دوره ای و تمیزکاری داخلی پمپ به افزایش طول عمر و بهبود کارآیی آن کمک می کند.

در صنایع حساس و حیاتی مانند پزشکی و داروسازی سلامت انسان به طور مستقیم با کیفیت تجهیزات و فرآیندها در ارتباط است. در این صنایع انتخاب ابزار های دقیق و تمیز اهمیت بسیار بالایی دارد. پمپ های وکیوم خشک به دلیل عملکرد بدون آلودگی و قابلیت ایجاد خلاء پایدار یکی از تجهیزات کلیدی در این صنایع هستند.

پمپ های خشک با کاهش احتمال آلودگی و صرفه جویی در هزینه های نگهداری، کارایی و ایمنی خطوط تولید را به طرز چشمگیری افزایش می دهند. انطباق این پمپ ها با استانداردهای جهانی بهداشت و تولید مانند  ISO،GMP و FDA استفاده از آنها را در محیط های بیمارستانی و خطوط داروسازی پیشرفته اجتناب ناپذیر کرده است.

با وجود برخی از چالش ها مانند قیمت اولیه بالا و حساسیت به ذرات، در صورت انتخاب صحیح و نگهداری اصولی پمپ وکیوم خشک نه تنها یک انتخاب فنی بلکه یک سرمایه گذاری بلند مدت برای کیفیت و ایمنی در این صنایع محسوب می شود. پیشنهاد ما در شرکت پیشگامان تجهیز وک به عنوان تنها نماینده رسمی و انحصاری پمپ وکیوم GEV ایتالیا در ایران، بهره گیری از پمپ های GS گیو در سایز های کوچک برای استفاده در محیط های آزمایشگاهی، پزشکی و دندانپزشکی است.

 برای دریافت اطلاعات بیشتر در رابطه با انواع پمپ وکیوم و انتخاب پمپ وکیوم مناسب برای صنایع خود می توانید با مشاوران متخصص در تجهیزوک تماس حاصل فرمایید.